niedziela, 18 stycznia 2015

Wstyd i wrażliwość

Kolejny świetny wykład na www.ted.com
 http://www.ted.com/talks/brene_brown_listening_to_shame/transcript?language=en#t-7664 (link do ted'a z polskimi napisami). 

O wstydzie. U mnie poruszył bardzo czułą strunę. Strunę wrażliwca.

Słowo „wrażliwy” możemy znaleźć wszędzie, ale czy nie straciło pierwotnego znaczenia? Jest wrażliwa skóra, wrażliwy żołądek, nadwrażliwe jelita. Marketingowy znak.

Brene Brown przytacza tutaj własną definicję wrażliwości. Wrażliwość, to według niej: emocjonalne ryzyko (okazywania uczuć czy niepewności). Dla mnie osobiście wrażliwość, to przejmowanie się. Przeżywanie emocji, które nie są „miłe”.

Tak się ostatnio złożyło, że powraca do mnie temat depresji. Nie szukałam, sam przyszedł. Chore koleżanki, wykłady na ten temat, artykuły w prasie. Mówi się, że depresja stanie się epidemią naszego wieku. Brene Brown uświadomiła mi pewną zależność. 

Żyjemy w czasach kultury sukcesu, porażka stała się, w pewnym sensie, tematem tabu. Wstydzimy się naszych porażek, nie mówimy o nich, nie przyznajemy się do nich. Uczymy też tego nasze dzieci, jeżeli coś im się nie uda, to nic złego. Należy wstać, otrzepać się, nie przeżywać i dalej iść w stronę sukcesu. Bo sami, też byliśmy tego uczeni. Ile razy słyszeliśmy, w dobrych intencjach wypowiedziane: "nic się nie stało" (tzn. przestań okazywać że się czymś przejmujesz), "do wesela się zagoi", czy „nie pokazuj, że ci zależy”.

W konsekwencji uczyliśmy się wygaszania emocji, w zamyśle tych bolesnych. Ale badania dowodzą, że nie możemy selektywnie wyłączyć tylko bólu czy smutku. W efekcie, gdy mniej czujemy bolesne emocje, mniej mamy też radości życia i poczucia szczęścia. Zmieniamy się w nic nie czujące, emocjonalne zombie.

Porażka to wstyd, który świetnie się czuje w atmosferze tajemnicy, ciszy i oceny. A wstyd,  jak przekonuje Brene, jest powiązany z uzależnieniem, depresją, przemocą, prześladowaniem, samobójstwem, zaburzeniami odżywiania. 
Całe szczęście, jest na to antidotum. To drugi człowiek i jego empatia. Empatia w przeżywaniu trudnych emocji. Prawdziwa odwaga jest wtedy, gdy podejmujemy ryzyko przeżywania silnych emocji, bo wrażliwość nie jest oznaką słabości.

Uczmy nasze dzieci przeżywać porażki. Bądźmy razem z nimi empatycznie. W dzisiejszej kulturze ciągłych sukcesów, dajmy im to, co najważniejsze. Przekaz: być może nie jesteś doskonała we wszystkim, ale jesteś warta miłości.

Poniżej wystąpienie Brene z angielskim napisami.